Lợi nhuận kế toán trước thuế âm là gì? Lợi nhuận âm có phải nộp thuế không?

Lợi nhuận kế toán trước thuế âm không phải là tình trạng hiếm gặp, đặc biệt là trong giai đoạn đầu thành lập doanh nghiệp, thời kỳ khủng hoảng kinh tế, hoặc khi doanh nghiệp thực hiện các chiến lược đầu tư mạnh tay. Vậy thế nào là lợi nhuận kế toán trước thuế âm? Dưới đây Truepos đã đưa những thông tin cơ bản mà người kinh doanh cần hiểu về loại lợi nhuận âm trước thuế.

Lợi nhuận kế toán trước thuế bị âm.

1. Lợi nhuận kế toán trước thuế âm là gì?

Thế nào là lợi nhuận kế toán trước thuế âm? Lợi nhuận kế toán được chia thành mấy loại?

1.1. Lợi nhuận kế toán trước thuế là gì?

Lợi nhuận kế toán trước thuế là chỉ tiêu thể hiện kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ, được xác định trước khi trừ đi chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp. Đây là con số phản ánh hiệu quả sản xuất kinh doanh thuần túy, chưa bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thuế.

Chỉ tiêu này có vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình hình tài chính, hiệu quả hoạt động và năng lực sinh lời của doanh nghiệp. Việc theo dõi chỉ tiêu này không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát tài chính, mà còn là cơ sở để xây dựng chiến lược tài chính bền vững trong tương lai.

1.2. Lợi nhuận kế toán trước thuế âm

Lợi nhuận kế toán trước thuế của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán có thể rơi vào 3 trường hợp chính:

• Trường hợp 1: Lợi nhuận kế toán trước thuế dương – doanh thu lớn hơn chi phí, thể hiện doanh nghiệp hoạt động có lãi.
• Trường hợp 2: Lợi nhuận kế toán trước thuế bằng 0 – doanh thu bằng với chi phí, doanh nghiệp hòa vốn.
• Trường hợp 3: Lợi nhuận kế toán trước thuế âm – doanh thu nhỏ hơn tổng chi phí, doanh nghiệp đang bị lỗ.

Lợi nhuận kế toán trước thuế âm là tình trạng doanh nghiệp bị lỗ trong kỳ kế toán. Điều này có nghĩa là tổng chi phí phát sinh trong kỳ vượt quá tổng doanh thu thuần. Đây là chỉ báo cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động không hiệu quả hoặc bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bất lợi như chi phí đầu vào tăng cao, doanh thu sụt giảm, thị trường khó khăn…

Quy định về thuế với lợi nhuận âm.

2. Lợi nhuận kế toán trước thuế âm có phải nộp thuế không?

Theo quy định tại Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp hiện hành và Thông tư 78/2021/TT-BTC, nếu doanh nghiệp phát sinh lỗ (lợi nhuận kế toán trước thuế âm) sau khi điều chỉnh các khoản chi không được trừ theo quy định thuế, thì doanh nghiệp không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trong kỳ đó.

Mặc dù lợi nhuận kế toán trước thuế âm nhưng doanh nghiệp vẫn có thể phải nộp một số loại thuế, phí khác. Đây là những loại thuế không phụ thuộc vào kết quả lãi/lỗ của doanh nghiệp. Dưới đây là các loại thuế/phí điển hình:

• Thuế giá trị gia tăng (VAT): Tính theo doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, không phụ thuộc vào lợi nhuận.
• Nếu doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ: phải kê khai và nộp thuế GTGT đầu ra (trừ đi thuế GTGT đầu vào được khấu trừ).
• Nếu nộp theo phương pháp trực tiếp: tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu.
• Thuế môn bài: Mức thu cố định hàng năm, căn cứ vào vốn điều lệ hoặc doanh thu (đối với hộ kinh doanh).

Không phụ thuộc vào hoạt động có lãi hay không.

Mức thuế (với doanh nghiệp):

• Trên 10 tỷ đồng: 3 triệu đồng/năm
• Từ 10 tỷ đồng trở xuống: 2 triệu đồng/năm
• Chi nhánh, văn phòng đại diện: 1 triệu đồng/năm
• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) (nếu có phát sinh): Doanh nghiệp trích và nộp thay cho người lao động có thu nhập chịu thuế.
• Các loại phí và lệ phí bắt buộc khác:

Tuỳ ngành nghề kinh doanh, doanh nghiệp còn có thể phải đóng một số khoản thuế mà không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp như:

• Phí bảo vệ môi trường (ví dụ: doanh nghiệp xả thải, sử dụng nhiên liệu);
• Phí sử dụng hạ tầng (cảng biển, khu công nghiệp...);
• Phí cấp giấy phép, lệ phí trước bạ...
• Bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp (trích nộp thay người lao động): Dù doanh nghiệp đang lỗ, nếu có nhân viên thì vẫn phải tham gia và trích nộp đầy đủ theo mức quy định.

Như vậy, đối với trường hợp lợi nhuận kế toán trước thuế âm, doanh nghiệp không cần phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn phải nộp các khoản thuế khác, các khoản thuế doanh nghiệp phải nộp không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh theo quy định (nếu có).

3. Cách tính lợi nhuận kế toán trước thuế

Để tính lợi nhuận kế toán trước thuế, doanh nghiệp cần tổng hợp các khoản doanh thu và chi phí trong kỳ kế toán. Công thức cụ thể như sau:

Lợi nhuận kế toán trước thuế = Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán – Chi phí bán hàng – Chi phí quản lý doanh nghiệp ± [Lợi nhuận (lỗ) từ hoạt động tài chính ± Lợi nhuận (lỗ) từ hoạt động khác].

Trong đó:

• Doanh thu thuần = Tổng doanh thu – các khoản giảm trừ (chiết khấu, hàng bán bị trả lại...);
• Chi phí tài chính bao gồm chi phí lãi vay và các khoản chi tài chính khác;
• Hoạt động khác bao gồm thu nhập hoặc chi phí từ các hoạt động không thường xuyên như thanh lý tài sản, bồi thường hợp đồng...

Ngoài ra, nếu lợi nhuận kế toán trước thuế ghi nhận âm, doanh nghiệp được quyền chuyển lỗ sang các năm tiếp theo, tối đa là 5 năm, để trừ dần vào thu nhập chịu thuế khi có lãi.

Tuy nhiên, để được khấu trừ lỗ hợp lệ, doanh nghiệp cần đảm bảo:

• Có báo cáo tài chính được lập đúng chuẩn mực, có tờ khai quyết toán thuế đầy đủ;
• Các khoản lỗ đã được cơ quan thuế xác nhận trong quá trình quyết toán hoặc kiểm tra;
• Lỗ được chuyển trong thời hạn quy định, không quá 5 năm kể từ năm phát sinh lỗ.

Như vậy, lợi nhuận kế toán trước thuế âm là chỉ tiêu phản ánh tình trạng thua lỗ của doanh nghiệp trong kỳ kế toán. Dù là tín hiệu tiêu cực, nhưng nó cũng mang ý nghĩa kế toán rõ ràng để doanh nghiệp đánh giá và điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Trong trường hợp này, doanh nghiệp không phải nộp thuế TNDN, đồng thời được chuyển lỗ sang các năm tiếp theo để trừ vào thu nhập chịu thuế nếu có.

Dương Nguyễn